بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان پایبندی به تعهدات شهروندی (در میان شهروندان منطقه 2-6-18 شهر تهران)

چکیده مفهوم شهروندی به دلیل ماهیت پویایش، منطق مساوات گرایانه اش و ناظر بودنش بر یک سری از حقوق و تعهدات ملازم با آن در جهت فراهم نمودن زمینه و بستر مناسب برای توسعه پایدار و همه جانبه مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان پایبندی به تعهدات شهروندی در میان شهروندان مناطق 2، 6و18 شهر تهران انجام شد. متغیر وابسته که به عنوان مساله اصلی تحقیق در نظر گرفته شده بود توصیف تعهدات شهروندی شهروندان تهرانی بود که در چهار بعد مشارکت جویی، رعایت قوانین و مقررات، رعایت حقوق دیگران و حفظ محیط زیست سنجیده شده و با متغیرهای مستقلی چون احساس محرومیت نسبی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی و عوامل فردی چون جنس، سن و. . . در ارتباط گذاشته شده است. در بررسی حاضر پس از مرور نظریه ها و تاریخچه شهروندی براساس مدل صاحبنظرانی چون مارشال و ترنر میزان پایبندی افراد به تعهدات شهروندی در انجام وظایف وتکالیف مورد انتظار شهروندی مورد سنجش قرار گرفته است و احساس محرومیت نسبی به عنوان متغیری تاثیرگذار طبق مدل نظری تد رابرت گر با مولفه های محرومیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در نظر گرفته شد. جامعه آماری شامل 532722 نفر شهروندان ساکن در مناطق 2-6-18 شهر تهران است که نمونه ای 394 نفری از آنها به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی است و گردآوری داده ها به وسیله پرسش نامه انجام شده است. در این بررسی برای تعیین روایی از اعتبار صوری و برای تعیین پایایی سوال ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. در بخش تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی، تحلیل آماری رگرسیون و آزمون های آماری پیرسون و t مستقل استفاده شد که عمده ترین نتایج به دست آمده به شرح زیر می باشد. در میان ابعاد مختلف تعهدات شهروندی، بیشترین میزان پایبندی به وظایف شهروندی به بعد مشارکت جویی و کمترین میزان پایبندی به وظایف شهروندی به بعد حفاظت از محیط زیست بوده است. در مورد متغیر مستقل محرومیت نسبی نیز این نتیجه بدست آمد که هر چه محرومیت نسبی افراد بیشتر باشد میزان پایبندی به تعهدات شهروندی کاهش می یابد. رابطه بین عدم محرومیت نسبی افراد و میزان پایبندی به تعهدات شهروندی 51/0 =r به دست آمد. کلید واژه ها:شهروندی، تعهدات شهروندی، حقوق شهروندی و احساس محرومیت نسبی